Het recht om je te verdedigen tegen een aanval, is een van de meest fundamentele rechten die we hebben. Stel je voor: je loopt ’s avonds laat door de stad, en opeens word je aangevallen. In zo’n situatie is het logisch dat je jezelf wilt beschermen. Maar waar ligt de grens? Wanneer mag je geweld gebruiken? En wat zijn de juridische gevolgen?
Artikel 3 van de Politiewet geeft een belangrijke richtlijn over wanneer geweld door burgers toegestaan is. In deze blog duiken we in de wereld van zelfverdediging, en bekijken we wat artikel 3 precies inhoudt en hoe dit in de praktijk werkt.
Wat is Artikel 3 van de Politiewet?
Artikel 3 van de Politiewet geeft aan wanneer het toegestaan is om geweld te gebruiken ter verdediging. De kern is simpel: je mag geweld gebruiken om jezelf, anderen of je eigendommen te beschermen tegen een onmiddellijke, ernstige aanval. Maar er zijn voorwaarden:
De voorwaarden van Artikel 3
Het is belangrijk om te onthouden dat geweld alleen gerechtvaardigd is als je je in een noodsituatie bevindt. De wet stelt duidelijk dat je geweld alleen mag gebruiken als:
- De aanval onmiddellijk is: Er is geen tijd om te wachten of om hulp te zoeken. De aanval is in volle gang.
- De aanval ernstig is: De aanval moet een ernstige bedreiging vormen voor je veiligheid, die van anderen of voor je eigendommen.
- Het geweld noodzakelijk is: Je mag alleen zoveel geweld gebruiken als nodig is om de aanval te stoppen. Het gebruik van geweld moet proportioneel zijn aan de ernst van de aanval.
Meer informatie over het juiste gebruik van geweld in noodsituaties vind je op Instructie.org.
- Je wordt aangevallen of er een ernstige aanval dreigt.
- De aanval onmiddellijk plaatsvindt of dreigt plaats te vinden.
- Er geen andere mogelijkheid is om de aanval te voorkomen.
- Het gebruik van geweld noodzakelijk is om jezelf, anderen of je eigendommen te beschermen.
- Het gebruik van geweld proportioneel is aan de ernst van de aanval.
Dit betekent dat je niet mag overreageren. Als iemand bijvoorbeeld je fiets wil stelen, mag je geen geweer gebruiken om hem te stoppen. De ernst van de aanval moet in verhouding staan tot het geweld dat je gebruikt.
Wat is een ‘ernstige aanval’?
Een ‘ernstige aanval’ is niet altijd duidelijk. Het gaat om meer dan een lichte duw of een scheldwoord. Denk aan een fysieke aanval met de intentie om schade toe te brengen, bedreigingen met wapens, of ernstige verbale intimidatie. Belangrijk is dat de aanval onmiddellijk is of dreigt te zijn. Als iemand je een paar weken geleden heeft bedreigd, maar er is nu geen directe dreiging, dan geldt artikel 3 niet.
Proportioneel geweld
Het gebruik van geweld moet proportioneel zijn aan de ernst van de aanval. Als iemand je een klap in het gezicht geeft, is het niet gerechtvaardigd om hem neer te steken. Het gebruik van geweld moet in verhouding staan tot de ernst van de aanval.
Welke rechten heb je?
Artikel 3 geeft je het recht om je te verdedigen. Je hebt het recht om te handelen om jezelf, anderen of je eigendommen te beschermen tegen onmiddellijke ernstige aanvallen. Maar let op, het is belangrijk om te onthouden dat je alleen geweld mag gebruiken als je aan alle voorwaarden van artikel 3 voldoet. Je mag geen geweld gebruiken om wraak te nemen of om een conflict te escaleren. Het gebruik van geweld moet altijd een laatste redmiddel zijn.
Wat gebeurt er als je geweld gebruikt?
Het is belangrijk om te weten wat er gebeurt als je geweld gebruikt. Ook als je gerechtvaardigd geweld gebruikt, kun je te maken krijgen met juridische gevolgen. De politie en het Openbaar Ministerie zullen onderzoeken of je aan de voorwaarden van artikel 3 hebt voldaan.
VIDEO: Artikel 3 van de Grondwet afbreken
Voorwaarden na het gebruik van geweld
- Je moet de politie inlichten over het incident.
- Je moet de politie toegang geven tot de plaats delict.
- Je moet de politie alle informatie geven die ze nodig hebben om het incident te onderzoeken.
Wat zijn veelgestelde vragen over Artikel 3?
Artikel 3 is een belangrijk onderwerp, en er zijn veel vragen over. Hieronder vind je een aantal veelgestelde vragen:
Essentiële links
Maak je reis door het onderwerp Artikel 3 Politiewet: Uitleg & Toelichting compleet met deze links.
Veelgestelde vragen
- Wat als ik overreageer? Het is belangrijk om te onthouden dat het gebruik van geweld proportioneel moet zijn aan de ernst van de aanval. Als je overreageert, kan je te maken krijgen met juridische gevolgen.
- Wat als ik geweld gebruik om iemand te beschermen die niet wordt aangevallen? Ook dan kun je je beroepen op artikel 3, mits aan alle voorwaarden wordt voldaan. Het gaat erom dat de aanval onmiddellijk is of dreigt te zijn, en dat je handelingen noodzakelijk zijn om de ander te beschermen.
- Wat als ik geweld gebruik tegen een inbreker? Ook dan kun je je beroepen op artikel 3, maar alleen als de inbreker een onmiddellijke, ernstige aanval uitvoert. Als de inbreker al is weggegaan, dan geldt artikel 3 niet meer.
